Selim ATAŞ
TÜRKLER VE TÜRK DEVLETLERİ 4
HUNLAR - İKİYE BÖLÜNÜŞ
Milat’tan Sonra 48 yılında bir kısım kabileler asıl topluluktan koparak, Çin sınırının kuzeyinde Güney Hun Devleti’ni kurdular. Çin nüfuzunun kabul eden bu Hun Devleti, Siyenpi Türkleri ve Çin’in desteği ile Kuzey Hunlar’la kardeş kavgasına giriştiler.
Büyük Hun İmparatorluğu’nun ikiye bölünüşü, Siyenpi Türkleri ve Moğol kavimlerinin tahriki, kıtlık, kuraklık ve sert kışın nüfusu eritmesi gibi sebepler yeni göç hareketlerinin başlamasına yol açmıştı. Kuzey Hunları, yavaş yavaş batıya ve kuzeybatıya çekildiler. Göçülen yeni topraklar evvelce kendilerine tabi oldukları boyların oturdukları yerlerdi. Hunlar, bu boyları da aralarına katarak yeni hayat sahalarına doğru ilerlemeye devam ettiler. Bu arada Çinlerle olan münasebetlerini kesmediler.
10 yıl süren kötü şartlar yüzünden Milat’tan Sonra 93 yılında Kuzey Hun Devleti dağıldı. Bu Hunların bir kısmı Güney Hunlarına, bir kısmı da Mançurya’da oturan Siyenpilere tabi oldular. Kuzey Hunların artıkları ise, İrtiş ve Balkaş arasındaki bölgeye yerleşerek; Örpen Hunları adını aldılar. Örpen Hunları, 5. asırda yeniden batıya doğru ilerleyerek; Avrupa’ya ayak bastılar. Ve Atilla kumandasında bütün Avrupa’yı titrettiler.
Ve Güney Hunları’na sığınmış olan Kuzey Hunlar, bunlarla pek geçinemiyorlardı. Sayıca üstün oldukları için çıkardıkları isyanları ancak Çinli, Tibetli ve Siyenpiler’in yardımıyla bastırabildiler. Güney Hunları da zamanla Çin’in nüfuzu altına girdiler. Ve sonunda, 216 yılında sahneden çekildiler.
SİYENPİLER - YIL 216
Hunların yerini alan Siyenpi Hanedanı, 178 yıl Türk Hakanlığı tahtını elde tuttu. İlk 19 yılda Siyenpiler’den 2, sonra Topa ‘Türkçesi Tabgaç’ Hanedanı’ndan 14 Yabgu saltanat sürdüler. Siyenpiler, Büyük Türk İmparatorluğu devrindeki sınırlara hiçbir zaman ulaşamadılar. Batıda hakimiyet sağlanamazken, bir taraftan da Moğolların devlet idaresine iştirak payları çoğaldı. Ancak Siyenpiler’e tabi olan Hun Yabgularından Lieu Tsung, Çin’de giriştiği akınlarla Doğu Asya’da büyük heyecan uyandırdı.
Lienu Tsung, 311 yılında Çin’in baş şehri Loyang’ı zapt etmiş, İmparator Tsig Hue Ti’yi esir almıştı. Sonra Çin tahtına geçen Tsin Min Ti’yi de esir etti ve yeni baş şehir Çangan’ı da ele geçirdi. Ve Siyenpiler, 394 yılında son buldu.
AVARLAR - YIL 394
394 yılında Siyenpi Topa Hanedanı’nın yerini Avarlar aldı. Bunların zamanında Moğolların devlet idaresindeki nüfuzları iyice artarak; Türkler Doğu Türkistan’a yerleşmeye başladılar.
Türk sınırları Mete zamanındaki büyüklüğe ulaşamadı. Balkaş Gölü ile Büyük Okyanus arasındaki topraklarda tam bir hakimiyet sağlanmış, Kağan olarak adlandırılan Avar Hükümdarları’ndan bazıları Çin’de fetihler yapmışlardı. Avarların 158 yıl süren iktidarı sırasında 13 Kağan gelip geçmiş ve 552 yılında Avarlar son bulmuştur.
Milat’tan Sonra 48 yılında bir kısım kabileler asıl topluluktan koparak, Çin sınırının kuzeyinde Güney Hun Devleti’ni kurdular. Çin nüfuzunun kabul eden bu Hun Devleti, Siyenpi Türkleri ve Çin’in desteği ile Kuzey Hunlar’la kardeş kavgasına giriştiler.
10 yıl süren kötü şartlar yüzünden Milat’tan Sonra 93 yılında Kuzey Hun Devleti dağıldı. Bu Hunların bir kısmı Güney Hunlarına, bir kısmı da Mançurya’da oturan Siyenpilere tabi oldular. Kuzey Hunların artıkları ise, İrtiş ve Balkaş arasındaki bölgeye yerleşerek; Örpen Hunları adını aldılar. Örpen Hunları, 5. asırda yeniden batıya doğru ilerleyerek; Avrupa’ya ayak bastılar. Ve Atilla kumandasında bütün Avrupa’yı titrettiler.
Ve Güney Hunları’na sığınmış olan Kuzey Hunlar, bunlarla pek geçinemiyorlardı. Sayıca üstün oldukları için çıkardıkları isyanları ancak Çinli, Tibetli ve Siyenpiler’in yardımıyla bastırabildiler. Güney Hunları da zamanla Çin’in nüfuzu altına girdiler. Ve sonunda, 216 yılında sahneden çekildiler.
SİYENPİLER - YIL 216
Hunların yerini alan Siyenpi Hanedanı, 178 yıl Türk Hakanlığı tahtını elde tuttu. İlk 19 yılda Siyenpiler’den 2, sonra Topa ‘Türkçesi Tabgaç’ Hanedanı’ndan 14 Yabgu saltanat sürdüler. Siyenpiler, Büyük Türk İmparatorluğu devrindeki sınırlara hiçbir zaman ulaşamadılar. Batıda hakimiyet sağlanamazken, bir taraftan da Moğolların devlet idaresine iştirak payları çoğaldı. Ancak Siyenpiler’e tabi olan Hun Yabgularından Lieu Tsung, Çin’de giriştiği akınlarla Doğu Asya’da büyük heyecan uyandırdı.
Lienu Tsung, 311 yılında Çin’in baş şehri Loyang’ı zapt etmiş, İmparator Tsig Hue Ti’yi esir almıştı. Sonra Çin tahtına geçen Tsin Min Ti’yi de esir etti ve yeni baş şehir Çangan’ı da ele geçirdi. Ve Siyenpiler, 394 yılında son buldu.
AVARLAR - YIL 394
394 yılında Siyenpi Topa Hanedanı’nın yerini Avarlar aldı. Bunların zamanında Moğolların devlet idaresindeki nüfuzları iyice artarak; Türkler Doğu Türkistan’a yerleşmeye başladılar.
Türk sınırları Mete zamanındaki büyüklüğe ulaşamadı. Balkaş Gölü ile Büyük Okyanus arasındaki topraklarda tam bir hakimiyet sağlanmış, Kağan olarak adlandırılan Avar Hükümdarları’ndan bazıları Çin’de fetihler yapmışlardı. Avarların 158 yıl süren iktidarı sırasında 13 Kağan gelip geçmiş ve 552 yılında Avarlar son bulmuştur.
Yayınlanma Tarihi : 17/12/2024 00:55
Okunma Sayısı : 215
Okunma Sayısı : 215
MURATLIMIZIN EN BÜYÜK SORUNU NEDİR?
Çevre ve hava kirliliği
Ulaşım ve otopark
Çarpık kentleşme
Alt yapı ve kanalizasyon
Asayiş ve uyuşturucu
Yeşil alan ve parklar
Yol ve kaldırımlar
Günlük Kurlar
